Historia czyli Dzieje Palowic od 1308-1918 roku
Powi�zane artyku�y:
Pierwszy urzędowy dokument o Palowicach pochodzi z 1308 roku i sporządzony został w Raciborzu. Mianowicie, 25 lutego tegoż roku, książę raciborski Leszek daruje "Cocolug", czyli Hochołóg w Palowicach, swojemu wiernemu słudze Dominikowi i to na własność. Mimo, że przysiółek Hochołóg dostał się w ręce prywatne, Palowice jako wieś przez półtora wieku należały do bezpośrednich włości książąt raciborskich. Były w prawdzie na krótko razem z Żorami zastawione książętom cieszyńskim, ale niebawem wróciły znowu do książąt raciborskich. Po śmierci Jana I rządy w księstwie raciborskim przejmuje jego syn Jan II, zwany też "żelaznym", który włada do 1424 r. Zaraz po ślubie w 1407 r. wyznacza swej żonie Helenie w dożywotnie posiadanie ziemię pszczyńską z Pszczyną, Mikołowem i Bieruniem. Pięć lat później, w 1412 r., książę Jan II terytorium te powiększa jeszcze dodatkowo o wsie Pielgrzymowice, Pawłowice, Warszowice i Woszczyce.
Czyli "Palowice z wszystkimi tej wsi prawami", weszły w posiadanie księżnej Heleny. Przyłączenie wsi, szczególnie tych ostatnich, nie trwało długo, wróciły one, bowiem do ziemi raciborskiej lub rybnicko – żorskiej. Nie jest znana wyraźna data przyjęcia Palowic w ręce prywatne. Pierwszym właścicielem Palowic został Maciej Osiński, na temat, którego wiemy jedynie, że w 1480 roku sprzedaje wieś innemu właścicielowi za 400 guldenów węgierskich. Nowym nabywcą Palowic był Mikołaj Skrzytowski ze Skrzypowa. 31 sierpnia 1488 r. w czwartek po św. Bartłomieju, Książę zezwolił Skrzytowskiemu zbudować tu młyn, a całe dobra uznał za jego własność. Trzecim właścicielem Palowic, po Osińskim i Skrzytowskim, znanym z dokumentów książęcych jest Zygmunt Wyszkota. Pełni on w tamtym czasie funkcję kanclerza księstwa. W trakcie kilkudziesięcioletniego władania Palowicami przez Zygmunta Wyszkotę w administracji centralnej księstwa raciborsko – opolskiego zachodzi zasadnicza, wręcz przełomowa zmiana: w 1532 roku kończy się dynastia piastowska.
Chociaż w centralnej administracji księstwa zaszły generalne zmiany (wymarcie linii Piastów i przejęcie władzy przez Habsburgów), w Palowicach przez prawie pięć dziesięcioleci panują Wyszkoty: najpierw Zygmunt – senior, a później jego syn Zygmunt. W 1560 roku Zygmunt Wyszkota sprzedaje Palowice, łącznie z młynem Hochołóg, Michałowi Brandysowi z Graboszyc, zostawiając dla siebie tzw. "wymowę" w Palowicach do swojej śmierci. Michał Brandys przypuszczalnie był właścicielem Palowic przez 12 lat. W międzyczasie dochodzi jeszcze do aktu darowizny, mianowicie : 28 stycznia 1565 r. daruje staw Hochołóg wraz z młynem leśnym Marcinowi, młynarzowi owego młyna. Osiem lat później tenże młynarz zwraca się do cesarza Rudolfa w Pradze o zatwierdzenie darowizny. 27 sierpnia 1603 r. cesarz zatwierdza dokument opatrując go swoją pieczęcią.
Następną datą mówiącą o losach Palowic jest rok 1682, kiedy właścicielem wsi jest Balzer Szymoński. Jedenaście lat później, więc w 1693 r. wymienieni są jako właściciele Palowic już dwaj bracia Szymońscy. Oni to mianowicie sprzedali wówczas Palowice za sumę 6250 talarów burgrabiemu cieszyńskiemu dóbr kameralnych Karolowi Zygmuntowi Spensowi z Baden oraz jego żonie Zofii Renacie Bees z Chrostin.
Osiemnaste stulecie i początek dziewiętnastoletniego aż do chwili utworzenia powiatu rybnickiego przynosi sześciu różnych właścicieli Palowic. W roku 1720 występuje Teresa Promnicowa jako dziedziczna pani na Palowicach. Z tego też roku znamy nazwiska kilkunastu palowickich siodłaków : Świerczek, Kaczmorz, Bartków Grzegorz, Troska, Staszek, Sobel, Doniczek, Mathula, Magiera, Moizisz, Sojka, Kruk, Sobik i Kala. W roku 1727 pojawia się kolejny właściciel wsi, Jan Franciszek von Holly.
W 1772 roku nowym właścicielem Palowic staje się baron Maciej Wilczek. Baron Maciej Wilczek utrzymał swoje panowanie w Palowicach przez 22 lata. Spadkobiercom jego majątku był młodszy syn, również Maciej, który był właścicielem do około 1795 roku. Pod koniec XVIII wieku, w 1794 r. wieś Palowice otrzymuje z rąk barona Wilczka Emanuel von Tluck, za niebagatelną sumę 37000 talarów.
W roku 1842 Palowice nabywa za cenę 42000 talarów i 339 talarów zdawnego, wielki przemysłowiec Franciszek von Winckler – właściciel kopalni w Miechowicach. Za zasługi dla kraju pruskiego Winckler w dniu koronacji otrzymał tytuł szlachecki. Zmarł 6 sierpnia 1851 roku. Pasierbica Franciszka Wincklera stała się spadkobiercą całego majątku – z pierwszego majątku Waleska, oddała swoją rękę porucznikowi Hubertowi Tiele. Od 1855 roku właścicielem Palowic jest po przyjęciu nazwiska Tiele Winckler. Poza Palowicami do majątku Tiele Wincklera należały Boguszowice, Katowice, Łagiewniki górne, Miechowice, Mysłowice, Rozdzień, Jaśkowice, Orzesze i Woszczyce, Gardawice, Zawada, Zazdrość i Królówka. Do roku 1945 władza nad Palowicami spoczywała w rękach tejże śląskiej rodziny magnackiej.
